W Polsce stwierdzono występowanie 19 gatunków kleszczy. Ixodes ricinus jest najbardziej rozpowszechnionym gatunkiem kleszczy zarówno w Polsce jak i w Europie. Kleszcze te mają kluczowe znaczenie medyczne i epidemiologiczne jako wektor i rezerwuar licznych drobnoustrojów chorobotwórczych dla człowieka. Jest gatunkiem, którego zasięg występowania obejmuje niemal całą Europę (z wyłączeniem północnych, północno-wschodnich i południowo-wschodnich obszarów bezleśnych), północno-zachodnią Afrykę i Azję mniejszą.
Na terenie Polski preferuje on stanowiska o średniej i dużej względnej wilgotności powietrza od 80 do 100% w lasach liściastych, mieszanych z silnie rozwiniętym podszyciem i runem, na obrzeżach lasów, łąkach śródleśnych, pastwiskach w pobliżu lasów. Ze względu na niewielką ruchliwość kleszczy obserwuje się ich koncentrację w okolicach ścieżek, którymi podążają zwierzęta. Młodociane formy I. ricinus występują w miejscach gdzie jest duże zagęszczenie żywicieli głównie myszy leśnych i nornic. Kleszczy nie spotkamy w suchych lasach iglastych, piaszczystych bez podszycia, wydmach oraz na torfowiskach i mokradłach. Unikają one miejsc odsłoniętych, dużych nasłonecznionych powierzchni np. polan, suchych łąk. Coraz częściej notuje się ich obecność w obrębie miast (parki, prywatne ogrody) i terenów uprzemysłowionych gdzie ryzyko zakażenia poszczególnymi patogenami jest porównywalne do biotopów leśnych. Poszczególne stadia rozwojowe kleszczy można spotkać na różnych wysokościach od ziemi. Larwy głównie na trawach do 30 cm wysokości, nimfy na roślinach zielonych i krzewach do 1 metrach, a postaci dorosłe na drzewach od 1,5 m do 2,0 m wysokości.
Obserwuje się mozaikowate, nierównomierne rozmieszczenie kleszczy w środowisku. Występowanie i liczebność zależy od warunków mikroklimatycznych takich jak: nasycenie powietrza parą wodną, mała przewiewność, niska dobowa amplituda temperatur oraz dostępność żywicieli. Brak natomiast jest zależności występowania kleszczy od konkretnych gatunków roślin. Istotnym czynnikiem jest dostępność żywicieli, których wymagania mogą się pokrywać z wymaganiami środowiskowymi kleszczy np. temperatura, wilgotność dostępność pokarmu roślinnego.
I. ricinus jest pasożytem poza gniazdowym, poliksenicznym o trójżywicielskim cyklu rozwojowym. Atakuje on wszystkie gatunki ssaków oraz ptaków, a szczególnie gnieżdżących się i poszukujących pożywienia na ziemi. Może atakować również człowieka. Na ludziach pasożytują zarówno larwy jaki i nimfy oraz dorosłe samice przy czym najczęściej nimfy i samice.
