Według danych ELSDNet choroba legionistów to sporadyczna infekcja dróg oddechowych z niskimi wskaźnikami zgłaszania w krajach UE / EOG (ogółem 1,4 przypadki na 100 000 mieszkańców). Na przestrzeni lat wyraźnie widać, że liczba zgłaszanych zachorowań wzrasta wraz z wprowadzaniem nowych, udoskonalonych metod diagnostycznych oraz nowych uregulowań prawnych, zwiększa się też liczba krajów rejestrujących zachorowania na legionelozę. Czynniki ryzyka i obraz kliniczny legionelozy epidemicznej mogą różnić się od tych występujących w sporadycznych przypadkach choroby ze względu na wyższy wskaźnik zachorowań i fakt, że część łagodniejszych przypadków może pozostać niewykryta w warunkach innych niż epidemia.

Epidemie są zwykle kojarzone z budynkami lub obiektami, takimi jak hotele i ośrodki wypoczynkowe, ośrodki opieki długoterminowej, szpitale i statki wycieczkowe ze złożonymi wewnętrznymi systemami wodnymi. Najbardziej prawdopodobnymi źródłem infekcji jest woda i aerozol wodny z wież chłodniczych, pryszniców, wanien z hydromasażem, fontann dekoracyjnych.

Ze względu na umiejscowienie źródła zakażenia wyróżnia się następujące kategorie przypadków zachorowań na legionelozę:

HAP (Hospital/Nosocomial Acquired Pneumonia) – nabyte w czasie pobytu w szpitalu lub innych zakładach opieki zdrowotnej; źródłem może być aerozol wodny wytwarzany przez specjalistyczną aparaturę medyczną lub woda w wewnętrznych systemach wodociągowych.

TAP (Travel Associated Pneumonia) – nabyte w trakcie podróży; źródłem może być  skażona woda w obiektach zamieszkania zbiorowego takich jak w hotele, motele oraz na promach, kempingach, w centrach handlowych, centrach rekreacyjno-sportowych itp.,

CAP (Community Acquired Pneumonia) – tzw. pozaszpitalne przypadki zachorowania, nabyte w środowisku pracy/zamieszkania (tj. z wyłączeniem przypadków zachorowań typu HAP, TAP)*, źródłem może być woda lub aerozol wodny wytwarzany przez urządzenia zlokalizowane w obiektach przemysłowych, restauracjach, centrach rekreacyjno-sportowych, prywatnych rezydencjach.

*Termin “pozaszpitalne zapalenie płuc” odnosi się do przypadków, które nie zostały nabyte w wyniku podróży, pobytu w zakładach opieki zdrowotnej lub w warunkach domowych (WHO 2007).

Źródło epidemii jest identyfikowane poprzez :

• zebranie informacji na temat aktywności i miejsca pobytu osób chorych na legionelozę (powiazanie przypadku zachorowania z miejscem pobytu),
• typowanie i porównanie szczepów Legionella wyizolowanych z próbek środowiskowych pobranych w miejscu narażenia i materiału klinicznego pobranego od chorego.

W Polsce istnieje obowiązek zgłaszania zarówno przypadków choroby legionistów (tj. ostrej postaci legionelozy przebiegającej z zapaleniem płuc), jak i gorączki Pontiac (tj. łagodniejszej, grypopodobnej postaci zakażenia, przebiegającej bez zapalenia płuc) – wymagania określono w Ustawie z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. 2023 poz. 1284, tekst ujednolicony). Od 2005 roku, zgłaszane w kraju zachorowania na chorobę legionistów są klasyfikowane jako przypadki „potwierdzone” lub „prawdopodobne” w oparciu o kryteria zawarte w europejskiej definicji przypadku wprowadzonej przez Komisję Europejską decyzją z dnia 28 kwietnia 2008 r. (2008/426/WE). W nadzorze krajowym rozszerzono zakres kryterium laboratoryjnego dla przypadku prawdopodobnego, który polega na wykazaniu w pojedynczym oznaczeniu wysokiego miana przeciwciał dla L. pneumophila grupy serologicznej 1 – o inne grupy serologiczne i inne gatunki Legionella.