Maski antysmogowe (określenie potoczne) stosowane są w celu ograniczenia wdychania zanieczyszczonego powietrza atmosferycznego, szczególnie w okresie występowania smogu zimowego. Należą one do indywidualnych środków ochronnych, działając w analogiczny sposób jak te stosowane w miejscach pracy w warunkach nadmiernego pylenia. Przed ich zastosowaniem, należy rozważyć kwestie dotyczące:

• skali zanieczyszczenia powietrza i jego wpływu na zdrowie;
• wiedzy na temat potencjalnego wpływ zastosowania maski na redukcję wdychanych zanieczyszczeń atmosfery;
• możliwości pogorszenia stanu zdrowia w przypadku nieodpowiedniego stosowania maski.

Tzw. maski antysmogowe mają na celu przede wszystkim ograniczenie do minimum możliwości wdychania zanieczyszczonego powietrza atmosferycznego (głównie pyłu zawieszonego) w sytuacjach, gdy jego jakość może stanowić zagrożenie dla zdrowia człowieka. Wiarygodne informacje o stanie jakości powietrza (tzw. indeksie jakości powietrza) publikowane są przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska na portalu http://powietrze.gios.gov.pl/pjp/current oraz udostępniane za pomocą aplikacji mobilnej na telefon. Aplikację pobrać można ze strony http://powietrze.gios.gov.pl/pjp/content/mobile_app. Indeks ten nie jest stricte indeksem w ujęciu zdrowotnym, ale daje ogólne pojęcie o poziomie zagrożenia w odniesieniu do określonych norm jakości powietrza atmosferycznego. Zdecydowanie należy unikać informacji niesprawdzonych wykorzystujących niereferencyjne, a tym samym niepewne, metody pomiarowe.

Do najbardziej istotnych czynników wpływających na skuteczność tzw. maski antysmogowej w pełnieniu funkcji ochrony zdrowia człowieka należą:

Kształt maski – ze względu na niewielki rozmiar cząsteczek wdychanego pyłu, maska powinna być dopasowana i ściśle przylegać do twarzy. Dlatego przy jej wyborze należy zwrócić szczególną uwagę na jej rozmiar, kształt oraz stopień i możliwość indywidualnego dopasowania.

Kształt zastosowanych filtrów – powinien być zbliżony do owalu twarzy i szczelnie do niej przylegać. Filtry muszą być wymienne.

Skuteczność zastosowanych filtrów – zastosowane w maskach filtry muszą skutecznie zatrzymywać określone frakcje pyłu. Dlatego filtry lub materiał z jakiego są wykonane powinny posiadać określone certyfikaty/atesty gwarantujące skuteczność zatrzymywania zanieczyszczeń.

Poziom ograniczenia dostępu powietrza do płuc – materiał z jakiego wykonane są maski oraz zastosowane w nich filtry powinny do minimum ograniczać ilość przepływającego przez nie powietrza. W związku z tym należy pamiętać, że utrudnienie oddychania może być w niektórych przypadkach zdecydowanie bardziej szkodliwe, niż wdychanie zanieczyszczonego powietrza atmosferycznego.

System odprowadzania z maski wydychanego dwutlenku węgla (CO2) i wilgoci – konstrukcja maski oraz zastosowanych filtrów powinna umożliwiać swobodne usuwanie z niej nagromadzonego dwutlenku węgla oraz wilgoci.

Decyzja o stosowaniu tzw. masek antysmogowych powinna zostać podjęta indywidualnie i może się wiązać zarówno z pozytywnymi, jak i negatywnymi skutkami dla zdrowia. W przypadku dzieci oraz osób przewlekle chorych na choroby układu oddechowego (w tym na astmę, alergię oraz POCHP), cierpiących na niewydolność oddechową i problemy z układem krążenia, możliwość zastosowania masek antysmogowych powinna być bezwzględnie skonsultowana z lekarzem, który przekaże odpowiednie zalecenia co do zasad i czasu ich stosowania. Zastosowanie masek antysmogowych bez konsultacji z lekarzem w niektórych przypadkach (np. znaczące utrudnienie oddychania, nieskuteczne odprowadzanie dwutlenku węgla i wilgoci, brak szczelności lub mała skuteczność w redukcji zanieczyszczeń) może powodować znacznie groźniejsze skutki zdrowotne niż wdychanie przez krótki czas zanieczyszczonego powietrza atmosferycznego.

Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego- Państwowy Zakład Higieny nie zaleca stosowania masek antysmogowych w pomieszczeniach.

———-

Zdjęcie: Pixabay