Zgłaszana częstość występowania LB w Europie wynosi około 22,6 przypadków na 100 000 mieszkańców rocznie, a zakres jej obecności zależy od analizowanego obszaru geograficznego. Jednak dane epidemiologiczne są w dużej mierze niekompletne, ponieważ LB nie podlega obowiązkowi zgłoszenia we wszystkich krajach europejskich. Co więcej, nie tylko różnią się procedury sprawozdawcze między krajami, ale także różnice w definicjach przypadków i procedurach diagnostycznych.
Na wektory i żywicieli ma wpływ wiele czynników, w tym klimat, który ma duży wpływ na warunki panujące w ich siedliskach i na ich ekologię.
Fig.1 Rozmieszczenie i zmiany w częstości występowania Ixodes ricinus, głównego wektora Borrelia burgdorferi s.l. w Europie. Mapa jest kompilacją zgłoszonych wyników badań dla kleszczy I. ricinus w 2017 r. (różowy i jasnoniebieski) w porównaniu do 2021 r. (inne kody kolorów), które zgłoszono do ECDC (Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób)( Steinbrink A. i in. 2022).
Kleszcze z rodzaju Ixodida wydają się być optymalnym wektorem do przetrwania i rozprzestrzeniania się B. burgdorferi s.l. w środowisku, z następujących powodów:
- Długość okresu żerowania dla larw do 4 dni, nimf do 5 dni i dorosłych samic do 10 dni i sprzyja przenoszeniu drobnoustrojów w obu kierunkach (z żywiciela na żywiciela lub z żywiciela na kleszcza).
- Pobieranie i przenoszenie bakterii odbywa się czterema drogami: ogólnoustrojową, transstadialną, transowarialną i przez wspólne żywienie, ale skuteczność przenoszenia może zależeć od szczepu.
- Szeroka gama żywicieli Ixodes spp. (ponad 300 gatunków kręgowców, w tym gryzonie, ptaki, owadożerne, gady), umożliwia ich przenoszenie między różnymi żywicielami. Należy jednak wziąć pod uwagę, że nie wszystkie gatunki Borrelia są w stanie wykorzystać wszystkich żywicieli kręgowców jako rezerwuar, a zatem niektórzy żywiciele mogą negatywnie wpływać na przenoszenie niektórych gatunków Borrelia.
- Żywiciele umożliwiają przestrzenne rozproszenie kleszczy poprzez transport bierny podczas żerowania: ok. 200–300 m na pokolenie przez gryzonie), ok. 50–100 ha przez jelenie i znacznie większe odległości przez migrujące ptaki wróblowate.
- Kleszcze mają wysoki potencjał reprodukcyjny, dorosłe samice są w stanie złożyć do 2000 jaj. Zdolność do wytrzymania lub obejścia większości ograniczeń środowiskowych poprzez uśpienie lub diapauzę i/lub dłuższe okresy głodu wydłużają cykl życia, a tym samym również okres zdolności do zakażania.
Krętki są zdolne do zmiany regulacji wielu genów biorących udział w metabolizmie komórki, ruchliwości, interakcji z cząsteczkami pochodzącymi od gospodarza i kleszcza, a tym samym wpływają na odpowiedzi ich wektorów i gospodarzy.
Piśmiennictwo:
Steinbrink A, Brugger K, Margos G, Kraiczy P, Klimpel S. The evolving story of Borrelia burgdorferi sensu lato transmission in Europe. Parasitol Res. 2022 Mar;121(3):781-803. doi: 10.1007/s00436-022-07445-3. Epub 2022 Feb 5. PMID: 35122516; PMCID: PMC8816687.
