Pierwsza funkcja zdrowia publicznego dotyczy dostarczania informacji o sytuacji zdrowotnej ludności, w tym danych ze zwiadu epidemiologicznego. Obejmuje analizę: (a) istniejących źródeł i narzędzi dla pozyskiwania danych o sytuacji zdrowotnej ludności, (b) głównych obszarów gromadzenia informacji o zdrowiu, (c) nadzoru nad funkcjonowaniem systemu zdrowotnego oraz (d) przetwarzania zebranych danych.

Monitorowanie stanu zdrowia populacji ma na celu określenie rozmiaru problemów zdrowotnych, ich tendencji i stopnia zróżnicowania regionalnego, a w konsekwencji identyfikację obszarów o priorytetowym znaczeniu dla zdrowia publicznego. Pozwala na identyfikację istniejących nierówności w zdrowiu oraz ich dystrybucji w społeczeństwie. Wiedza ta może zostać wykorzystana na wielu polach m.in. przy planowaniu świadczeń zdrowotnych.

Dane z monitoringu stanu zdrowia są niezbędne do oceny potrzeb zdrowotnych (Health Needs Assessement, HNA) oraz oceny oddziaływania na zdrowie (Health Impact Assessement, HIA), zmniejszania nierówności w zdrowiu, promowania zdrowia i dobrostanu (well-being).