Czym dane różnią się od informacji?
Autorzy: Artur Żarski, Ewa Urban, Małgorzata Gajewska
Informacja jest podstawowym czynnikiem mającym wpływ na podejmowane decyzje we wszystkich dziedzinach życia. Podstawą powstawania informacji są dane.
Dane to fakty zgromadzone z obserwacji lub zapisów dotyczących zjawisk, obiektów lub ludzi.
Informacja jest tym, co powstaje w wyniku pewnych działań (np. obserwacji, analiz) zastosowanych do danych, by odkryć ich istotę lub znaczenie. Informacje są więc produktem istotnego przetwarzania danych.
Kategorie danych
Dane możemy podzielić ze względu na:
1. formy danych:
a. alfabetyczne (tekstowe)
b. numeryczne
c. alfanumeryczne
2. opisu zjawiska:
a. dane identyfikujące
b. dane kwantyfikujące
3. strukturę:
a. dane proste
b. dane złożone
4. miejsce w procesie przetwarzania:
a. wejściowe, wewnętrzne (systemowe)
b. wyjściowe
5. stopień przetworzenia danych:
a. źródłowe
b. pośrednie
c. wynikowe
6. funkcje danych w procesie ich przetwarzania:
a. dane testujące
b. dane aktualizujące
c. dane parametryzujące
d. dane sterujące.
Źródła danych
Za źródła danych uważane są wszelkiego typu procesy, zdarzenia oraz zjawiska, które można zarejestrować w zbiorach informacyjnych, a także zasoby informacyjne, które podmiot może wykorzystać do prowadzenia działalności.
Istnieje wiele źródeł danych:
- ze względu na rodzaj źródeł danych wyróżniamy źródła tradycyjne (np. źródła papierowe) i elektroniczne (dane w formie plików)
- ze względu na pochodzenie zasobów wyróżniamy źródła własne (rejestracja własnych zdarzeń) i obce (opisujące zdarzenia zachodzące w otoczeniu)
- za względu na pewność co do źródła danych wyróżniamy źródła pewne (zawierają tylko dane prawdziwe) i niepewne (nie dają pełnego zaufania)
- ze względu na poziom agregacji zasobów określa się źródła jako pierwotne (dane nieprzetworzone) i zagregowane (dane przetworzone)
- ze względu na kryterium legalności, związane ze sposobem pozyskiwania danych wyróżniamy źródła legalne i nielegalne
- ze względu na kryterium typu zgromadzonych zasobów wyróżniamy dane (opis zdarzeń) i wiedzę (analizy, ekspertyzy)
- ze względu na dostępność wyróżniamy źródła zamknięte (tylko dla konkretnych użytkowników) i otwarte (takie które są dostępne powszechnie).
Rola i znaczenie informacji dla odbiorcy:
- informacja musi komuś i czemuś służyć, musi istnieć racjonalna przesłanka, gromadzenia i wykorzystywania informacji (celowość informacji);
- Rzetelność informacji – dotyczy prawdziwości zarówno źródła informacji jak i jej zawartości;
- Aktualność informacji – informacja musi dotyczyć okresu decyzyjnego i być dostarczona w odpowiednim czasie;
- Kompletność informacji – informacja nie może być wyrywkowa, musi uwzględniać kontekst decyzyjny;
- Wszechstronność informacji – informacja powinna przedstawiać sytuację decyzyjną z wielu różnych punktów widzenia;
- Odpowiednia dokładność informacji – informacja nie powinna być za szczegółowa ale też i nie za ogólna;
- Uzasadnione nakłady finansowe – wykorzystanie informacji musi przynosić korzyści przynajmniej pokrywające nakłady poniesione na jej zdobycie.
DIKW to skrót pochodzący od pierwszych liter słów: data (dane), information (informacja), konwledge (wiedza) i wisdom (mądrość). Ich hierarchia przedstawia się następująco:
Podsumowując:
Dane reprezentują fakty. Mogą być one kodowane za pomocą odpowiednich symboli, przetwarzane i przesyłane. Dane są przesyłane do odbiorcy w postaci komunikatu, zatem każdy komunikat zawiera dane.
Informacja to dane zawarte w komunikacie, zinterpretowane przez odbiorcę, mające dla niego znaczenie i wnoszące do jego świadomości element nowości, czyli zmniejszające jego niewiedzę. By dane stały się informacją niezbędny jest ich odbiorca, który decyduje, po pierwsze czy chce dane zinterpretować, po drugie czy są one dla niego zrozumiałe i w jakim stopniu. Ponieważ informacja zależy od zdolności interpretacyjnych odbiorcy, ma ona charakter subiektywny.
Wiedza powstaje z informacji, które są dla odbiorcy istotne i zostały zweryfikowane w praktyce.
