Występowanie Borrelia miyamotoi w środowisku stanowi nowe i niezwykle ciekawe zagadnienie. Została ona odkryta dość niedawno. Krętki te zostały wyizolowane z kleszczy Ixodes persulcatus w Japonii w latach 1990 – 1992, na wyspie Hokkaido przez japońskiego entomologa Kenji Miyamoto. Natomiast dopiero w 1995 roku, genom tych krętków został zbadany przez M. Fukunaga i wsp., którzy określili go nowym gatunkiem krętków, i nazwali go Borrelia miyamotoi na cześć Kenji Miyamoto.
B. miyamotoi jest krętkiem przenoszonym na kręgowce przez te same twarde kleszcze, które przenoszą Borrelia burgdorferi sensu lato, czynnik wywołujący boreliozę, a mianowicie Ixodes ricinus i I. persulcatus w Europie, I. persulcatus, I. ovatus i I. pavlovskyi w Azji oraz I. scapularis i I. pacificus w USA. Obecnie rozpoznawane są trzy typy B. miyamotoi: amerykański, azjatycki (syberyjski) i europejski. W Europie dzikie gryzonie są rezerwuarem B. miyamotoi. Wykazano także, że patogen ten jest szeroko rozpowszechniony na świecie. DNA B. miyamotoi znaleziono u kleszczy z rodzaju Ixodes w Azji (Chiny, Korea, Japonia i Rosja), Ameryce Północnej (Stany Zjednoczone Stanów Zjednoczonych i Kanady) i Europie (Francja, Czechy, Norwegia, Polska, Belgia, Anglia, Dania, Estonia, Szwecja, Szwajcaria, Niemcy i Węgry, Niderlandy, Włochy, Serbia, Rumunia, Słowacja i Hiszpania).
Były one uważane za bakterie saprofityczne. Pierwszy przypadek zachorowania człowieka na chorobę wywoływaną przez krętki B. miyamotoi, opisano w Rosji w 2011 roku. Ze względu na występowanie zakażeń tymi krętkami, w całej strefie umiarkowanej półkuli północnej, wywoływana przez nie borelioza Miyamoto (B. miyamotoi disease) została uznana za nowo pojawiające się zagrożenie (emerging disease).
Dotychczas opisano jedynie kilkadziesiąt przypadków zachorowań u ludzi. Zarówno w USA jak i w Europie stwierdzono, że B. miyamotoi może wywoływać zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu. Objawom tym towarzyszy zwykle gorączka sięgająca 40ºC (u ponad 10% badanych wystąpiło od dwóch do trzech epizodów gorączki), ból głowy, zawroty głowy, osłabienie, dreszcze, pocenie się, wzmożone pragnienie, bóle mięśni i stawów, mdłości, wymioty oraz zaburzenia funkcji nerek. Przejściowo może wystąpić leukopenia i trombocytopenia oraz wzrost enzymów AST/ALT, monocytoza, pleocytoza w płynie mózgowo-rdzeniowym. Diagnostyka tego zakażenia obecnie polega przede wszystkim na poszukiwaniu DNA B. miyamotoi metodą nested PCR lub real time PCR we krwi pełnej, osoczu, płynie mózgowo-rdzeniowym oraz tkankach.
W 2020 r. we Francji, zbadano 824 pacjentów z objawami podmiotowymi i przedmiotowymi przypominającymi zakażenia wywołane odkleszczowymi patogenami. Były to bóle neurologiczne, bóle mięśniowo-szkieletowe oraz zaburzenia poznawcze, zaburzenia snu i zmęczenie, utrzymujące się przez co najmniej sześć miesięcy. Pacjenci pochodzili z różnych części tego państwa. Dodatni wynik RT-PCR dla B. miyamotoi uzyskano we krwi 43 pacjentów wykazujących powyższe objawy. Według autorów badania dane te sugerują, że zakażenie B. miyamotoi może mieć charakter przewlekły i długotrwały.
W Austrii w 2020 roku, wykryto przeciwciała dla B. miyamotoi w surowicach 7 spośród 53 myśliwych i 1 spośród 11 pacjentów z neuroboreliozą, a także w 17 z 74 surowic osób z wysokim stężeniem przeciwciał dla B. burgdorferi s.l. (α-Bbsl) oraz u 7 z 50 osób niemających przeciwciał α-Bbsl dla B. burgdorferi s.l. Przeciwciała dla B. miyamotoi były obecne u 5 z 14 zdrowych dawców krwi i u 10 z 35 pracowników Austriackiego Czerwonego Krzyża.
Na całym świecie częstość występowania B. miyamotoi w kleszczach Ixodes wynosi od 0,2 do 10%. W europejskich populacjach I. ricinus, B. miyamotoi stwierdzono u 0,1–2% larw, 0,4 –2,8% nimf i 3,0 – 4,3% dorosłych kleszczy.
W Polsce badania dotyczące zakażeń B miyamotoi przeprowadzane są tylko na kleszczach. Z 2153 kleszczy, zebranych w centralnej i wschodniej Polsce, B. miyamotoi wykryto u 7 (0,3%). Wśród kleszczy I. ricinus (325 sztuk) zebranych na dwóch stanowiskach leśnych w północno-zachodniej Polsce B. miyamotoi i B. afzelii wykryto u 2 nimf (5,1%). W kleszczach z Olsztyna w północno-wschodniej Polsce (endemiczny region chorób odkleszczowych) B. miyamotoi stwierdzono u 3,5% osobników. Można przyjąć, że średnio częstość występowania Borrelia miyamotoi w kleszczach w Polsce waha się od 0,5–3,9 %.
Autor: Beata Fiecek
